donderdag 29 januari 2009

===== Afscheid van de Psytiliteiten =====


Ik neem afscheid. Afscheid van het wolvengehuil van de psychiaters over Kim De Gelder. Ik ga offline en ik ga, zoals blijkbaar zovele Vlamingen dezer dagen, gaan bospoepen. Het Terkamerenbos is meer dan groot genoeg.

En zoals iedereen ben ik ook uitgekeken op de zaak Kim De Gelder. Ik heb mijn conclusies getrokken. En ik ga me niet langer verlagen tot het blijven aanhoren of lezen van Jef Vermassen's bijzonder duistere uitspraken of van psychiaters die ter zake toch ook niet echt meer ervaring hebben dan ik (in ieder geval er niet uitzien alsof ze met open ogen in de wereld rondlopen) en die blijkbaar het huis dat ze gekocht hebben in Toscane moeten afbetalen niet door bezig te zijn met patiënten maar door hun mediageilheid aan te wenden voor het opstrijken van een redelijk mooie som geld van televisiezenders of kranten. Enough is enough, trop is trop. En tenslotte is Jef Vermassen maar een advocaat die als hij een moordenaar moet verdedigen net het omgekeerde verhaal opdist als wanneer hij advocaat is voor de burgerlijke partij die als nabestaanden van een slachtoffer zoveel mogelijk schadevergoeding willen binnenrijven. En vertelde hij in het weekend niet dat Kim De Gelder superkrankzinnig was, terwijl hij gisteren op de VRT tot 2x toe benadrukte dat massamoordenaars juist geen geesteszieken zijn. Maar Kim De Gelder zou dan weer een atypisch geval zijn. En blablabla. Zou Jef Vermassen eigenlijk wel in heldere woorden kunnen uitleggen wat het verschil is tussen een neurose, een psychose en een perversie, de nog altijd stand houdende maar toch minder relevant wordende klassieke triade van de groepen van geestesziekten. Want een psychose, ja dat is tegenwoordig blijkbaar niet meer dan een acute opstoot van of een chronisch aanhoudende vorm van bizarrerie. In onze tijd was het woord psychose, net zoals het geval is voor neurose en perversie, de verzamelnaam voor een reeks eigenlijk nogal uiteenlopende geestesziekten (paranoia, MPS, manisch-depressieve psychose en nog een paar andere). Het boek dat Vermassen een aantal jaren geleden over moordenaars schreef, bevat bovendien nauwelijks eigen originele inzichten: zijn inzichten zijn quasi volledig ontleend aan het werk van ondertussen overleden gerechtspsychiaters, die Jef Vermassen als jonge advocaat nog zal hebben gekend. Eén van die psychiaters was mijn leermeester psychologie aan de Universiteit, Jean-Pierre De Waele, maar die man onderwierp de moordenaars in 'zijn gevang' van Sint-Gillis tenminste aan dagenlange onderzoeken via nieuw ontworpen methoden en technieken. Het ministerie van Justitie heeft die onderzoekseenheid in de gevangenis bij zijn opruststelling in 1995 afgebouwd wegens "te duur en te arbeidsintensief". De gerechtspsychiatrie was toen in ieder geval wat grondiger dan nu en de gerechtspsychiaters waren toen ook behept met heel wat meer verbeelding en visionariteit. Maar al dat saai gedoe met die experten à la Vermassen en hun weinigzeggende en telkens dezelfde praat (en hun dwaze voorspelling dat één van de 70.000 te verwachten werklozen het wel in zijn hoofd zal halen ergens op 17 km. van zijn of haar woonplaats een kinderdagverblijf in vuur en vlam te zetten) moet natuurlijk op het conto geschreven worden van de journalisten die naar die experten opkijken als naar een godsbeeld op een altaar: het komt niet eens bij hen op een lastige vraag te bedenken, want zij hebben toch ook een cursus psychologie gekregen waar ze moesten studeren wat een neurose en een psychose was? De lastige en ambetante vragen worden natuurlijk bewaard voor wanneer Marie-Rose Morel genezen is van haar kanker. En blijkbaar kunnen die journalisten ook nog niet eens een encyclopedie of zoiets raadplegen. En hun "The Joker" van het weekend, waar is die plots naartoe?

Tja, tenslotte zijn de rechters, naar ik al vele malen vernomen heb, zelf ook geïntimideerd en tot grotere vergevingsgezindheid bereid als Jef Vermassen ergens een delinquent verdedigt.

Het is godgeklaagd. Laat me even huilen, dat lucht op!

Ik heb de voorbije 5 dagen een eerlijke en goed bedoelde poging gedaan bij te dragen tot het begrijpen van het mogelijk waarom van de gruwelijke feiten die Kim heeft gepleegd en die zovelen onder ons ertoe brengen hem te bestempelen als een onmens wiens daden onbegrijpelijk zijn. Maar noch in de wereld van de journalistiek en de media, noch in deze van de politici en de beleidsmakers was iemand geïnteresseerd in wat wij eventueel aan tenminste zinvols en concreets te vertellen en aan te dragen hadden. En wij hadden ons zelf tenminste niet tegengesproken, zoals die deskundige Lieve Dams in de krant van gisteren na 20 regels al doet. En op basis van ons verhaal had men wel een concreet preventieplan kunnen opstellen. Een plan dat er niet in bestond het slot van de toegangsdeur van een crèche te vervangen, maar die mogelijk ervoor kon zorgen dat minder jonge mannen de behoefte of het verlangen zullen voelen om babies (of volwassenen of bejaarden, het maakt niet uit) een mes in het lijf te planten. Want dit is de enige zinvolle preventie.

Maar Andreas De Block, de filosoof van de KUL die waanzin en psychiatrie tot object van zijn studiewerk heeft gemaakt, heeft gelijk in wat hij gisteren in De Morgen schreef. Het is niet dat Kim De Gelder onmenselijk is omdat hij onbegrijpelijk is, hij is een onmens in de zin dat we zo iemand niet willen begrijpen. Iemand die hem en het mechanisme achter zijn daden wel wil begrijpen en verstaan, kan niet anders dan zelf een onmens zijn. Maar dat impliceert wel dat men de fatale onvermijdelijkheid van zo'n massamoorden aanvaardt, dat men aanvaardt dat volgend jaar ergens weer iemand een school of een rusthuis binnenvalt en daar met messen en bijlen begint te spelen tot de vloeren een zee van bloed zijn. Kortom, we staan hier voor een dilemma. De moeite doen om te pogen Kim De Gelder te begrijpen met de mogelijkheid een perspectief op een werkelijke preventie te ontwikkelen en dus levens te redden of weigeren zo'n monsters te doorgronden en een juiste analyse te maken van het dramatische gebeuren met de keuze de onvermijdelijke prijs voor het noodlot te betalen. En ruime meerderheid van de bevolking wil, al beseffen vele van die tierende doodstrafadepten vermoedelijk de draagwijdte van dit dilemma niet, blijkbaar die hoge prijs betalen. Misschien wel het meest realistisch: want de regering gaat geen 250 miljoen vrijmaken voor preventie, die euro's zijn bedoeld voor GM en de rest van de automobielsector. En misschien is dat ook niet ten onrechte. Stel u voor dat de zonen van de werklozen die daar eventueel in grote bossen zullen vallen, "wraak willen nemen op de maatschappij", die hun toekomst om zeep heeft geholpen en dat niet heeft willen vermijden.

Er is de voorbije dagen nogal wat zever en halve waarheden verkocht door psychiaters en experten allerhande. Ze kunnen hun eigen woorden niet eens in concrete termen verhalen. Empathie omschrijven ze met een synoniem: "zich inleven". Wat bedoelen ze daarmee? Leven zij IN het lijf van hun patiënt of cliënt? Of passen zij een of ander psychoanalytisch of ander schema toe op wat de betrokkene vertelt? Leggen zij verbanden tussen twee of meerdere van zijn daden, gedachten of gevoelens? Wanneer zijn zij empathisch bezig en wanneer niet? Ik wed dat ze amper op die vragen kunnen antwoorden. Want "empathie", dat is een cliché-woord, een passe-partout. En dan nog één uit de jaren stillekes. Verpleegkundigen gebruiken dat woord nog als ze veertig worden en denken dat ze ook een klein beetje psychiater zijn. Ze waren het misschien meer vóór ze hun studies als psychiatrisch verpleegkundige aanvatten dan erna, éénmaal volgestopt met geleerd aandoende theorieën en moeilijke woorden die geen mens in zijn dagelijks leven gebruikt. Mijn ervaring met psychiatrisch verpleegkundigen is in ieder geval dat de meerderheid nauwelijks in de patiënten is geïnteresseerd en maar wat poseert, de benen gekruist, met wat aangeleerde en ingestudeerde artificiële gesprekstechnieken. De psychiatrie: een povere bedoening. Het is algemeen geweten dat de gemiddelde psychiater geen raad weet wanneer zijn of haar eigen kind een "geestesziekte" blijkt te hebben opgedaan, net zoals schooldirecteurs en pedagogen er in de opvoeding van hun kinderen dikwijls minder van bakken dan mensen die geen pedagogisch beroep uitoefenen. Ik heb in mijn leven zelfs een paar psychiaters ontmoet die met stelligheid verklaarden dat ze hun eigen eigen kinderen nooit door een psychiater zouden laten begeleiden of behandelen indien die aan een geestesstoornis zouden lijden.

En de advocaat die aan de pers denkt een les in psychopathologie te kunnen doceren door wat clichés en stereotiepen over geesteszieken in de microfoons te gooien. En daarop baseren zich dan de experts-psychiaters die het ons op tv komen uitleggen, een diagnose stellen (och, in een echt psychiatrisch ziekenhuis gaat het soms al even snel) en de persoonlijkheid van Kim menen te hebben doorgrond. Verlies van contact met de realiteit! Heeft Kim dat zelf zo gezegd, in die woorden? Ik geloof er niets van en zo ja, dan heeft hij zijn advocaat (die hij in ieder geval niet zelf gekozen heeft en misschien compleet wantrouwt) mooi met een kluitje in het riet gestuurd en gewoon gezegd wat hij dacht dat die meneer wou horen. Want die Kim is zo te zien op de foto aan zijn blik en aan de plooi van zijn lippen, niet dom en niet naïef. Stemmen horen! Kon die advocaat dan niet zeggen welke stemmen Kim eigenlijk hoorde? Nu, het is bij geen enkele journalist opgekomen dat te vragen. Dan zou gebleken zijn of de advocaat het zelf eigenlijk wel aan Kim heeft gevraagd. Al meer dan drie dagen spreekt men over stemmen en niemand heeft zich de vraag gesteld: "welke stemmen zou die gehoord hebben?" Jezus, zijn vader en moeder, een verre oom?

En op die basis zwaaien de experts halve waarheden en pertinente onwaarheden in het rond! Mijn leermeester had ze op tv gewoon zo belachelijk gemaakt en in het nauw gedreven dat ze het in hun broek deden. Geheugenverlies wordt gelinkt aan schizofrenie! Voilà, daar hebt u een psychiater die geen onderscheid kan maken tussen schizofrenie en multiple personality syndrome! In een acute psychose gebeurt het dat de betrokkene niet meer weet wat hij gedaan heeft! Ja, dat KAN maar het kan dus ook zijn van NIET. Stemmen horen betekent in ieder geval een psychotische toestand! In de wetenschappelijke boeken in mijn werkkamer lees ik al jaren dat we omzeggens allemaal in de loop van ons leven wel een paar keer stemmen horen die van buiten ons lijken te komen. En daar is totaal niks mis mee. En je bent op zo'n moment ook niet geestesziek. Een volgende onwaarheid: een psychoticus leeft in een eigen wereld waartoe wij geen toegang hebben en waar wij niet kunnen inkomen. Allez! Allez! Een goed psychiater kan dat wel als hij enige moeite doet en wat verbeelding heeft. In ieder geval, ik kan het. Als een psychoticus/a mij als mens interesseert, kost het mij geen moeite een zinvol en zelfs hartelijk gesprek, doorspekt met wat humor, te hebben met iemand die bepaalde muziektonen op de radio ervaart als stralen die uitgezonden worden door buitenaardse wezens die met die stralen zijn maag verbranden tot zijn maag door de urenlange inkrimping zodanig is ontstoken dat hij wel moet denken dat die buitenaardse wezens hem en zijn persoonlijkheid willen vernietigen en desintegreren. Wat is er nu moeilijk aan om met zo iemand te spreken? Ik herinner me een dame die zich overal gestoken voelde door zo'n horde extraterrestrials en daar gans haar leven rond had opgebouwd: al haar vrienden leden ook aan zo'n compleet ontwikkelde en verfijnde paranoia. Zij had zich in haar jonge jaren gedwongen gevoeld een tiental jaar, eigenlijk met erge tegenzin en schuldgevoelens, als prostituee te werken en ik vroeg haar of die steken overeenkwamen met de niet echt gewaardeerde penetratie door een bordeelcliënt. Ik zag onmiddellijk dat dat zo was maar ze wou er niet verder over spreken. Dus viel ik haar die dag daar ook niet meer lastig mee. Had ik geen toegang tot haar wereld? Een laatste halve waarheid: psychotici kunnen alleen "genezen" door het levenslang gedisciplineerd nemen van medicijnen die eigenlijk geen echte bijwerkingen meer hebben: 20 kg. gewichtstoename is blijkbaar geen nevenwerking! En de wereld is vol klinieken en centra waar antipsychotica juist niet de basis vormen van de begeleiding en behandeling en waar de patiënten enkel in uiterste nood en voor een relatief korte periode (zolang de "crisis" duurt en in ieder geval niet levenslang!) met meer dan zachte aandrang aangeraden worden medicatie te nemen. Heel wat psychotici lukt het inderdaad niet om af te zien van medicatiegebruik, maar heel veel mensen doen het probleemloos zonder. En ze leven jaren langer dan deze die volgestopt worden met antipsychotica. De beroemde farmacoloog Dr. David Healy stelde in 2007 in Wales vast dat vergeleken met de jaren 1920-1930, toen er nog geen psychofarmaca waren uitgevonden, het zelfmoordcijfer in psychiatrische afdelingen voor schizofrenen in de jaren 1985-1995 met meer dan 100% was gestegen! Het is weliswaar moeilijk die periodes te vergelijken, want er is in alle opzichten sociaal en cultureel veel veranderd in een dikke halve eeuw, maar zijn resultaten geven op zijn minst te denken.

De psychiatrie: een povere bedoening, gewoon omdat de psychiaters amper begaan zijn met hun patiënten, ze paternalistisch bejegenen en geen enkele sympathie voor hen voelen. En ook de verbeelding missen om bizarrerie als een verruiming van hun eigen geest te kunnen ervaren. Het soort psychiaters die elke eigenzinnige en vrij- of andersdenkende mens als een geesteszieke beschouwt. Er zijn nog mensen met dwang medicamenteus behandeld omdat de boeken die de patiënt las (markies de Sade bv.) door de psychiater voor porno werden versleten.

Er ligt meer zinvolle psychiatrie verscholen in Talking Heads' song Psycho Killer dan in wat ik dezer dagen van psychiaters heb gehoord. Niet toevallig dat ik eergisteren de lyrics van deze song hier postte.

Kortom! Dus?

============= It's all over now, baby blue! ===============

3 opmerkingen:

Anoniem zei

Waarom gaat u er nu vantussen? U biedt nu net een uitermate boeiend tegengewicht ten aanzien van de publieke opinie en de resem psychiaters die blijkbaar nooit goed opgelet hebben tijdens de les.

eric rosseel zei

Even op adem komen. En ik denk dat ik nu ook alles gezegd heb wat ik omtrent deze zaak te zeggen heb. En ik moet opletten niemand te belasteren.

Anoniem zei

Misschien wel goed opgelet in de les maar was de les niet de juiste ?
Met de farmacie als ruggesteun en voor iedere misfunctie een pil maakt men zich niet meer echt druk of de diagnose wel juist en verantwoord is.
Het gaat hier om geld en om macht. Dat het aantal zelfmoorden en dolgeslagen mensen schijnt te stijgen met het gebruik van anti..depressiva, psychotica is precies nog niet echt een reden om van mentaliteit te veranderen.
Vanzelfsprekend eigenlijk want de wetenschap wilt en eist overal een bewijs voor en hoe ga je nu bewijzen wat er precies misloopt in het brein?